2021 | Llanaelhaearn

25/12/21

Nadolig Llawen

24/12/21

Cystadleuaeth tyfu tatws- Maris Piper oedd wedi tyfu orau yn anffodus roedd yr enwau ar y bagiau wedi dirywio. Rhanwyd y tatws rhwng y plant a oedd yn cymeryd rhan

23/12/21

22/12/21

23/12/21 6:00-7:00

Canolfan y Babell Community Centre

Dim bank bwyd ffordd i leihau gwastraff bwyd

18/12/21

Teyrnged i Carl Clowes

Gall ysgrifennu teyrnged i ddyn fel Carl deimlo fel tasg amhosib cymaint oedd ei gyfraniad i

Lanaelhaearn, Cymru a’r byd. Er hynny chymerodd hi ddim o amser mi atgoffa fy hun na fyddai Carl ei hun yn mynd i’r afael a’r tasgau hawdd ond yn hytrach byddai’n ymrwymo ei hun yn llwyr i’rpethau anodd a dyfalbarhau i greu newid. Mae’r deyrnged yma yn benodol am ei waith yn Llanaelhaearn a’r etifeddiaeth gyfoethog adawodd yma i ni ac i weddill Gymru.

Cyrhaeddod Carl bentref gwledig Llanaelhaearn yn Mis Medi 1970. Yn feddyg teulu ifanc ’roedd eisioes wedi wedi gweithio yn Ysbyty Christie Maenceinion am wyth mlynedd .Dymunai Carl a Dorothi fagu eu plant mewn cymuned Gymraeg. Bythefnos wedi iddynt gyrraedd cynhaliwyd cyfarfod o’r gymdeithas rieni yn yr ysgol gynradd yn y pentref ac yn y cyfarfod hwnnw gwnawd penderfyniad unfrydol fod yn rhaid achusb ysgol Llanaelhaearn rhag cynlluniau’r awdurdod lleol i’w chau. Yn dilyn dwy flynedd o ymgyrchu, protestio a gwaith caled cyrhaeddodd y llythyr gan y Swyddfa Gymreig yn cadarnhau fod yr ysgol wedi’w hachub. Dim ond megis cychwyn yr ymgyrch oedd achub yr ysgol oherwydd gwelodd Carl fod yna heriau eraill yn gwynebu Llanaelhaearn, a phentrefi gwledig eraillhyd a lled Cymru. Roedd diboblogi, diffyg cyfleoedd gwaith neu yrfa yn lleol, cyflenwad annignonol o dai a thai haf yn dod yn broblem amlwg. Yn gyntaf sefydlwyd y gymdeithas pentrefwyr ac yn ddiweddarach Antur Aelhaearn ei hun yn 1974.

Yr Antur oedd y fenter gymdeithasol gyntaf o’i math yng ngwledydd Prydain. Byddai Carl yn awyddusi mi nodi hynny ar bob cyfle.

Yn arwydd o allu Carl i feddwl yn rhyngwladol a gweithredu’n lleol bu i Emrys Williams (cyd

sylfaenydd yr Antur) ac yntau ymweld ag ynys Oliean Cleire yn 1973.Bu dipyn o antur ynddi ei hun. Yn dilyn siwrnai stormus iawn ac er i Emrys golli ei sbectol yn y dymestl cyrhaedodd y ddau yn saff.Treuliwyd wythnos gyfan ar yr ynys yng nghwmni y Tad Tomas O’Murchu ac fe ysbrydoliwyd y ddau i efelychu’r hyn a welwyd yn Oilean Cleire. Gwelwyd sut yr oedd y gymuned yno wedi llwyddo i greu cyfleoedd, swyddi a gyrfaoedd newydd trwy agor ffatrioedd bychain, tai ar gyfer pobol leol a siopau bychain yn gwerthu cynyrch lleol.

‘Doedd geni yr Antur ddim yn broses hawdd o gwbwl a byddai llawer i un wedi rhoi’r ffidil yn y to Roedd yn rhaid wrth bendantrwydd a phenderfyniad Carl i gael y maen i,r wal. Wrth holi am y cyfnod yma yn hanes yr Antur byddai pawb yn cyfeirio at Carl fel arweinydd a chanddo weledigaeth gyffroes. Mae’n gamp i ddod a phobol gyda chi pan yn ceisio gwireddu breuddwyd neu weledigaeth ,anoddach fyth i wneud hynny mewn bro lle na chawsoch eich magu . Llwyddodd Carl i wneud hynny yn Llanaelhaearn trwy lunio darlun o’i weledigaeth ac ennyn diddordeb a chwilfrydedd y trigolion.

Mae darllen am y fenter yn ystod y cyfnod cynnar hynny yn parhau i ysbrydoli rhywun ac yn gwneud ini deimlo fod unrhyw beth yn bosib. Pwy a fyddai wedi meddwl y byddai cynnyrch o Llanaelhaearnyn cael ei werthu yn siop Macy’s Efrog Newydd ar un cyfnod.

Roedd y swm o waith a ymgymerwyd a fo wrth sefydlu’r Antur a’i datblygu dan gadairyddiaeth Car lyn ddim llai nag anghygoel. Hyn i gyd tra n gweithio n llawn amser yn gofalu am iechyd trugolion yr ardal a thra ‘roedd Dorothi ag yntau n magu eu teulu.

Yn 2011 a’r Antur yn bwriadu cychwyn ar y daith i ddatblygu cynllun ynni cymunedol fe ofynwyd iCarl os y byddai’n fodlon dod yn ol i eistedd ar senedd Antur Aelhaearn fel aelod anrhydeddus. Derbyniodd y cynnig heb feddwl ddwywaith. Mae’n bosib iawn mai un o brif siomedigaethau Carl oedd cais aflwyddianus yr Antur am dyrbin gwynt, cynllun a fyddai wedi creu incwm o 3 miliwn o bunnoedd i’r pentref a 20 o swyddi dros gyfnod o 20 mlynedd.

‘Doeddwn i ddim yn ymwybodol dan yn ddiweddar fod Carl ei hun wedi datgan yr angen i Ben Llyn ddatblygu strategaeth ynni cynaliadawy, ac yn benodol ynni gwynt ,ers 1990. Fe welir argymheliad ihynny yn y ddogfen Strategaeth Antur Llyn, dogfen sydd werth ei darllen gyda llawer o syniadau arloesol sydd yn berthnasol i’r heriau mae cymunedau gwledig yn eu gwynebu heddiw. Mae’ndystiolaeth i’w wyleiddra iddo beidio a son unwaith am hynny trwy gydol y blynyddoedd a gymerwydi lunio cais cynllunio 2011. ‘Doedd dim ymffrost yn perthyn i Carl, dim ond balchder yn ei waith a gwefr o weld datblygiadau a phrysurdeb cymunedol.

Mae’n wir dweud y byddai Llanaelhaearn a Chymru yn dlotach ac yn bur wahannol heb yr Antur amentrau cyffelyb a ddaeth yn ei sgil. Mae yna bellach gannoedd o fentrau fel yr Antur ar draws ywlad .Er nad ydynt i gyd yn llwyddo i’r un graddau a’u gilydd yn llwyddo maent i gyd yn cyfranu’nfawr i wydnwch y cymunedau a gefnogi’r ganddynt. Mae’r mentrau yma yn cynnig gobaith, pleser ahyder i gymunedau. Dylsem fyth a cholli golwg ar hynny.

Ar nodyn personol, byddaf yn methu cyfraniad Carl i drafodaethau senedd Antur Aelhaearn. Yr holi trylwyr a chraff, yr arweniad doeth a’r cymorth parod. Mae’n rhyfedd heb yr e byst ar fore Sul a’rgyrsiau difyr am yr hyn a gyflawnwyd, y pethau na lwyddwyd i’w cyflawni a beth oedd y cynllun nesaf i fod.

Carl Clowes,dyn o sylwedd a dylanwad y cefais y fraint o’i adnabod.

Llyr ap Rhisiart Cadeirydd Antur Aelhaearn

Angladd Dr Carl Clowes rhai o aelodau senedd Antur Aelhaearn gyda’r faner o’r ymgyrch i gadw ysgol y pentref yn agored yn y 1970s

Dosbarthu anrhegion i blant y pentref ar ran Antur Aelhaearn

15/12/21

Fareshare

16/12/21 6:00-7:00

14/12/21

Blodau er cof am wraig a mam hoff

Oherwydd y sefyllfa Covid mae gwasanaeth Nadolig Capel y Babell wrdi ei ganslo. Gobeithir cynnal gwasanaeth tua Pasg

Gwasanaeth Nadolig Bryn Meddyg ar Zoom o’r eglwys heddiw am 2:00. Dowch i ymuno

11/12/21

Oes gan rhywun bapur lapio Nadolig dros ben mi fuasai helpars bach Sion Corn yn y pentre yn falch ohono

10/12/21

9/12/21

8/12/21

Fareshare rhannu bwyd nos fory rhwng 6 a 7 yn y ganolfan

5/12/21

Gwasanaeth Cristingl

Diwrnod cyflwyno’r murlun 20/8/21

5/12/21

Derbyniwyd y newyddion tu hwnt o drist ddoe fod y Meddyg Carl Clowes wedi marw yn dilyn cyfnod byr o salwch. Estynwn ein cyd ymdeimlad dwysaf i’r teulu cyfan. Bydd gweledigaeth Carl yn byw am byth yn Antur Aelhaearn a’r sefydliadau cyffelyb a sefydlwyd ar draws Cymru ers hynny.

https://www.youtube.com/watch?v=S1hQgFhth6Q

4/12/21

3/12/21

Oherwydd amgylchiadau mae’r goeden wedi ei goleuo. Diolch i Gyngor Cymuned Llanaelhaearn am brynnu’r goeden

Sgiliau Syrcas 4/12/21
Am 2:00 yn y ganolfan am DDIM

2/12/21

Diolch i bawb a ddaeth i gefnogi’r ganolfan a dilyn y rheolau Covid

Raffyl

Bethan Pritchard

Elin Pritchard

Kelsie Jones

Gareth Jones

Hari

Ceiri Thomas

1/12/21

Fareshare
Rhannu bwyd rhwng 4:00 a 5:00 nos fory. Yr wythnos yma yn unig yn ol i’r amser arferol yr wythnos nesaf